De organisatie in het kort

Als sportvisser word je lid van een Hengelsportvereniging (HSV). Als je naar een Algemene ledenvergadering (ALV) gaat van jouw HSV, kun je meedenken en -beslissen over het reilen en zeilen van jouw vereniging. 

Indien jouw HSV lid is van een van de federaties in Nederland ontvang je de VISpas waarmee je in alle wateren uit de zogenaamde landelijke Gezamenlijke lijst van viswateren mag vissen. Deze lijst bevat alle wateren die zijn ingebracht door federaties en verenigingen in het kader van de onderlinge uitwisseling van vergunningen. Tevens ontvang je vaak een vergunning van jouw HSV waarmee je ook in het verenigingswater mag vissen dat niet is ingebracht in deze Gezamenlijke lijst. 

Het bestuur van een HSV neemt deel aan de ALV van de federatie waardoor invloed uitgeoefend kan worden op het beleid in het gebied van jouw federatie. In een ALV wordt gestemd over belangrijke voorstellen van het bestuur of van de leden. Het aantal stemmen wat een vereniging heeft bepaalt de mate van invloed. Het aantal stemmen verschilt per HSV en hangt af van het aantal leden. Grote HSV’s hebben meer stemmen en dus meer invloed dan kleine verenigingen. 

Als volwaardig lid volgt De KSN het proces van organisatieontwikkeling bij Sportvisserij Nederland en haar zeven federaties op de voet. In december vorig jaar trapte de toen nieuwe voorzitter Marjan van Kampen af met een presentatie waarin zij de opbrengst van haar bezoeken aan federaties en grote hengelsportverenigingen deelde met de toehoorders op de extra Algemene Ledenvergadering van Sportvisserij Nederland. Aanwezig waren bestuurders en beroepskrachten van federaties en specialistenverenigingen, waaronder De KSN. Het was een beladen bijeenkomst, van wat later zou blijken de start van een ingewikkeld traject. En het einde is nog niet in zicht. Federaties zijn verenigingen met HSV’s als lid. De federaties hebben elk een bestuur wat deelneemt aan de ALV van Sportvisserij Nederland. Zo kan invloed worden uitgeoefend op landelijk beleid. Ten slotte is Sportvisserij Nederland ook een vereniging met als leden de zeven federaties en de drie specialistenverenigingen (SNB, VNV en De KSN). Sportvisserij Nederland heeft een bestuur met afgevaardigden uit de federaties en bestuursleden die niet direct aan een federatie zijn verbonden. De specialistenverenigingen hebben elk één stem. De federaties hebben meer stemmen, zij vertegenwoordigen ook een veel grotere achterban. Grote federaties hebben meer dan 100 HSV’s als lid waarbij samen meer dan 100.000 sportvissers zijn aangesloten. 

Bestuurders zijn vrijwilliger. Sportvisserij Nederland, federaties en enkele grote HSV’s hebben ook betaalde krachten in dienst voor de uitvoering van het beleid en het bemensen van het eigen kantoor. Besturen komen over het algemeen niet zo vaak bij elkaar. In de dagelijkse gang van zaken is het erg onpraktisch om over elk detail vergaderen. Daarom hebben bestuurders en beroepskrachten richtlijnen, mandaat met een sjiek woord, waarbinnen ze zelfstandig kunnen beslissen. Belangrijke zaken zoals het vaststellen van een beleidsplan, een begroting, jaarrekening, grote uitgaven, aanpassingen van de regels (statuten) en natuurlijk het benoemen van bestuurders worden altijd door de ALV genomen, met meerderheid van stemmen.

Wie beslist?

Best ingewikkeld dus, met al die lagen van verschillende besturen en beroepskrachten, met een eigen vergaderstructuur met elk een eigen ALV. Wie heeft het nu voor het zeggen? In theorie ben jij als sportvisser de baas. Jij stemt op de ALV van jouw HSV over belangrijke zaken. Het bestuur van jouw HSV vertegenwoordigt jou op de ALV van de federatie en het bestuur van de federatie vertegenwoordigt jouw HSV op de ALV van Sportvisserij Nederland. En als lid van De KSN heb je dubbel invloed, aangezien De KSN zelf ook lid is van Sportvisserij Nederland en jij jouw stem kan laten gelden op onze ALV. 

Toch ervaart lang niet iedere sportvisser dat hij of zij invloed kan uitoefenen. En als je de sociale media een beetje volgt zie je regelmatig uitingen van ontevreden sportvissers. Het gaat dan bijvoorbeeld over het beperken van de invloed van de beroepsvisser, herinrichting van waterpartijen, bestrijding van overtollige plantengroei, het niet (meer) mogen nachtvissen, beperkt mogen uitzetten, etc. Daar tegenover staat dat de georganiseerde hengelsport het in de ogen van velen goed voor elkaar heeft. 

In Nederland mag je op talloze plekken je hengel uitgooien. In vergelijking met andere landen zijn er vele hectaren viswater per sportvisser. Terwijl de contributie van de gemiddelde hengelsportvereniging lager is dan in de ons omringende landen. Er worden door HSV’s en federaties flink wat activiteiten georganiseerd, zoals jeugddagen, wedstrijden, visuitzettingen, bemonstering en onderzoek en we hebben natuurlijk VIS TV en Hét VISblad. 

De meesten van jullie zullen de afstand tot de georganiseerde hengelsport echter te groot vinden. “Wat doet mijn mening er toe, er wordt toch niks mee gedaan” is een opmerking die je aan de waterkant regelmatig hoort. Een vergelijking met de politiek heb ik al eerder gemaakt. Op een of andere manier lukt het niet om de stem van elke sportvisser naar volle tevredenheid door te laten klinken in beleid en uitvoering op hogere niveaus, lees HSV’s, federaties en Sportvisserij Nederland. ALV’s worden over het algemeen slecht bezocht, de onderwerpen op de agenda zijn vaak oninteressant. Besturen zitten er al (te) lang, opvolging is een probleem, de bereidheid om de als schaars ervaren vistijd in te leveren voor bestuurswerk is tanende. 

Hier gaat het dan ook mis met de theorie dat je als sportvisser de baas bent, de praktijk wordt anders ervaren. De hamvraag is of het glas halfvol of halfleeg is? Handhaven we de bestaande structuur omdat het zo goed (genoeg) gaat, of denken we als sportvisser dat we toch niets te kunnen veranderen? Het gros maakt zich (gelukkig) niet zo druk. Als je die VISpas maar ergens kan kopen en je hengeltje kan uitgooien, dan is het wel best. Maar die VISpas met alle daaraan verbonden rechten komt niet uit de lucht vallen. Het is geen vanzelfsprekendheid. Een heel leger aan vrijwilligers en beroepskrachten is bezig om deze verworven rechten veilig te stellen en uit te breiden. En met succes! 

‘De sportvisser centraal’, luidt het credo. De voorzitter van Sportvisserij Nederland is van mening dat de georganiseerde hengelsport te veel tijd besteedt aan de eigen organisatie waarbij het risico wordt gelopen de sportvisser uit het oog te verliezen. De getrapte structuur met de drie lagen van bestuur is mogelijk niet de beste vorm om de toekomst tegemoet te zien? Met deze vraag gooide de voorzitter nu bijna een jaar geleden de knuppel in het spreekwoordelijke hoenderhok. 

Iedereen begrijpt dat structuur slechts een middel is. Het zijn uiteindelijk de mensen die het moeten doen. En zoals het hoort in een democratisch stelsel, kiezen we als sportvissers deze mensen. Toch lijkt het de voorzitter, en met haar een fors aantal anderen, de moeite waard om te kijken of we met z’n allen efficiënter en effectiever te werk kunnen gaan, zonder uit het oog te verliezen wat er is opgebouwd in de lange en rijke historie door een grote groep vrijwilligers en beroepskrachten met allemaal een eigen motivatie om zich in te spannen. Het kan nooit kwaad om eens in de zoveel tijd achterover te leunen en van een afstandje te kijken naar jezelf en de organisatie waarvoor je je inzet. Er is vaak een concrete aanleiding nodig om op een gegeven moment ook daadwerkelijk tot actie over te gaan. Soms is het simpel, bijvoorbeeld doordat een nieuwe kapitein het schip betreedt, maar meestal is het een samenloop van omstandigheden. Vaak komt het initiatief van één persoon of een kleine groep. Het ‘meekrijgen’ van de rest is dan al meteen een uitdaging. 

De omstandigheden zijn er naar. In het ‘umfeld’ is van alles gaande. Denk aan de positie van waterschappen en gemeenten in relatie tot de KRW, druk vanuit milieu- en dierenactivisten, inclusief politiek, maar ook de stagnerende aanwas van jeugd en de terugloop van vrijwilligers. 

Als hoge boom ving de voorzitter jongstleden december flink wat wind. Misschien niet direct in de ALV zelf waarin ze haar bevindingen etaleerde. Zeker ook in de follow-up. Naast de bijval bleek er ook scepsis. Was er sprake van een vooropgezet plan met bekonkelde uitkomst? Vond ze dat we het niet goed deden? A zeggen is makkelijk, maar wat is B? 

Om alle neuzen dezelfde kant in te krijgen is onder leiding van een aparte werkgroep, met externe hulp van een gespecialiseerd bureau, een concreet vervolg gegeven aan de ALV middels een ‘heidag’ in Strand Nulde, begin juni dit jaar. Als De KSN waren we vanzelfsprekend aanwezig en deden we goed mee. Samen met de SNB en VNV zijn we als specialistenvereniging toch een beetje een buitenbeentje ten opzichte van de grote federaties. En die positie geeft ons wat meer vrijheid om een kritische blik vanaf de zijlijn te geven. Het was mooi om mee te maken. Aanvankelijk wat onwennig maar uiteindelijk uitmondend in goede discussies waar met respect naar elkaar geluisterd werd. Wat viel op? 

Er zijn grote verschillen. In mensen, in zaken die belangrijk gevonden worden, in de mate van ‘sense of urgency’ om te willen of moeten veranderen en in de lokale problematiek. Gelukkig waren er ook voldoende overeenkomsten, waarvan de gedeelde passie voor de hengelsport de meest voor de hand liggende was. En de mening werd gedeeld dat het veranderproces zorgvuldig doorlopen moet worden. Geen overhaaste beslissingen die als risico in zich hebben dat teveel mensen afhaken. 

Het bureau heeft opdracht gekregen om bij alle leden van Sportvisserij Nederland langs te gaan. Zo werden wij samen met de VNV en SNB onlangs ontvangen in het huis van de Sportvisserij in Bilthoven en konden we ingaan op de specifieke uitdagingen waar wij voor staan. 

En daarmee is een volgende stap gezet om het spreekwoordelijke net op te halen. Later dit jaar wordt de informatie samengebracht, hopelijk leidend tot een concrete aanpak. 

Enige mate van reservering blijft op zijn plaats. Juist door alle schijven waarbij veel lagen zijn betrokken is het lastig om een verandering teweeg te brengen. Zeker als nog niet duidelijk is wat die verandering inhoudt en door iedereen gedeeld wordt. Weet dat we als De KSN actief betrokken worden, en voor vol worden aangezien. Ook al gaat het bovenstaande over alle disciplines van de hengelsport, en niet specifiek over karpervissen, we doen er toe. Door ons al meer dan 40 jaar in te spannen voor de karpervisser hebben we onze sporen verdiend. Het betekent niet dat we bij de pakken moeten neerzitten. We moeten met open vizier en samen met de georganiseerde hengelsport blijven kijken naar mogelijkheden om ons verworven recht in stand te houden en waar mogelijk uit te breiden. 

Paul Hendrix